Μέρες της ανθρωπιστικής προσφυγικής κρίσης το φθινόπωρο του 2015 έζησε χθες η Λέσβος, περίπου στις 5 το απόγευμα, όταν 13 βάρκες με μετανάστες έφτασαν ταυτόχρονα στην παραλία της Σκάλας Συκαμιάς, από την απέναντι μικρασιατική τουρκική ακτή του Μπεχράμ Καλέ.

Οι δυνάμεις της Frontex που επιχειρούσαν στην περιοχή, μη μπορώντας να προχωρήσουν στη διαδικασία συγκέντρωσης τόσων ανθρώπων ταυτόχρονα από τη θάλασσα και δεδομένων των καλών καιρικών συνθηκών, απλά παρακολουθούσαν την εξέλιξη της όλης υπόθεσης.

Συνολικά στην ακτή αποβιβάσθηκαν 547 άτομα, 177 άνδρες, 124 γυναίκες και 246 παιδιά. Από αυτούς, οι 193 μεταφέρθηκαν στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) της Μόριας και οι υπόλοιποι παρέμειναν στον καταυλισμό της Ύπατης Αρμοστείας στη Συκαμιά, το λεγόμενο «stage 2» με προοπτική να μεταφερθούν στη Μόρια σήμερα, προκειμένου να καταγραφούν. Σύμφωνα με πληροφορίες, στην περιοχή από σήμερα επιχειρούν, πέραν των άλλων, και δυο πλοία τύπου ΠΑΘ του Λιμενικού Σώματος.

Στο μεταξύ, οι συνθήκες στη Μόρια θεωρούνται πολύ δύσκολες. Χωρίς τους χθεσινούς αφιχθέντες, ο αριθμός των φιλοξενουμένων, εντός και εκτός του καταυλισμού, ξεπέρασε κατά πολύ το ιστορικό ρεκόρ των 9.200 ατόμων φτάνοντας τους 9641. Αυτό σημαίνει ότι μετά την ολοκλήρωση της μεταφοράς των προσφύγων και των αλλοδαπών που έφτασαν χθες στη Μόρια θα ζουν 10.188 άνθρωποι. Από αυτούς, οι 4,500 ζουν μέσα στις υποδομές του καταυλισμού που είναι για 3.000 άτομα και όλοι οι υπόλοιποι ζουν σε κατειλημμένα, τα περισσότερα, κτήματα γύρω από το ΚΥΤ, σε σκηνές ή άλλες πρόχειρες κατασκευές που έχουν στηθεί από τους ίδιους ή από μη Κυβερνητικές Οργανώσεις.

Χαρακτηριστική της κατάστασης που επικρατεί στο ΚΥΤ είναι η ανακοίνωση χθες των εργαζομένων, οι οποίοι εκφράζουν την ανησυχία τους «τόσο για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες εργάζονται, όσο και για τις συνθήκες υπό τις οποίες διαβιούν οι νεοεισερχόμενοι υπήκοοι τρίτων χωρών».

Σύμφωνα με την ανακοίνωση, οι εργαζόμενοι γνωστοποιούν την πρόθεσή τους για κινητοποιήσεις με αιτήματα:

– Την αποσυμφόρηση του ΚΥΤ Λέσβου

– Την αύξηση της αστυνομικής δύναμης για την επιτήρηση των χώρων του ΚΥΤ Λέσβου και την ασφάλεια τόσο των εργαζομένων όσο και των υπηκόων τρίτων χωρών

– Την άμεση βελτίωση των συνθηκών εργασίας

– Τη μέριμνα για την ενίσχυση του ιατρικού και ψυχοκοινωνικού κλιμακίου του ΚΥΤ

– Τη μέριμνα για συνεργασία της υπηρεσίας με διερμηνείς που θα συνδράμουν στο έργο των εργαζομένων.

Ύπατη Αρμοστεία: Το 75% από τα παιδιά πρόσφυγες στα νησιά δεν πάνε σχολείο

Σημαντική πρόοδος σημειώθηκε τα δυο τελευταία χρόνια στην Ελλάδα στην πρόσβαση των παιδιών προσφύγων στη δημόσια εκπαίδευση, αναφέρει ο αντιπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα Φιλίπ Λεκλέρκ στην έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες «Ανεβάζοντας Ταχύτητα: Η Εκπαίδευση των Προσφύγων σε Κρίση», που δημοσιεύεται σήμερα. Η κυβέρνηση τώρα, προσθέτει ο κ. Λεκλέρκ, πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειες, και με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε όλα τα προσφυγόπουλα να πάνε σχολείο.

Η έκθεση σημειώνει, ότι στην Ελλάδα τα σοβαρότερα προβλήματα εντοπίζονται στα νησιά, όπου πάνω από το 75% από τα 4,656 παιδιά σχολικής ηλικίας, και τα οποία διαμένουν σε κέντρα υποδοχής, δε συμμετέχουν στο εκπαιδευτικό σύστημα.

Σε όλο τον κόσμο περισσότερα από τα μισά προσφυγόπουλα σχολικής ηλικίας δεν πηγαίνουν σχολείο, δηλαδή 3,7 εκατομμύρια από τα συνολικά 7,1 εκατομμύρια, σύμφωνα με την έκθεση Τα 2,9 εκατομμύρια προσφυγόπουλα σχολικής ηλικίας ζουν σε πέντε μόνο χώρες: Τουρκία, Πακιστάν, Λίβανο, Σουδάν και Ουγκάντα.

Η έκθεση αποκαλύπτει, ότι όσο τα προσφυγόπουλα μεγαλώνουν, η πρόσβασή τους στην εκπαίδευση γίνεται δυσκολότερη: μόνο το 63% των παιδιών πηγαίνουν στο δημοτικό, σε σύγκριση με το 91% των παιδιών σε όλο τον κόσμο, το 24% των εφήβων προσφύγων προχωρά στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (84% παγκοσμίως) και μόλις το 3% σε ανώτερη ή ανώτατη βαθμίδα (37% αντίστοιχα).

Η απότομη πτώση συμμετοχής των μαθητών από το δημοτικό στο γυμνάσιο οφείλεται, επισημαίνει η έκθεση, στην έλλειψη χρηματοδότησης για την εκπαίδευση των προσφύγων. «Το σχολείο είναι εκεί, όπου οι πρόσφυγες έχουν μια δεύτερη ευκαιρία στη ζωή. Αποτυγχάνουμε να τους βοηθήσουμε να αποκομίσουν τα εφόδια και τις γνώσεις για να επενδύσουν στο μέλλον τους», αναφέρει ο ύπατος αρμοστής για τους Πρόσφυγες, Φιλίππο Γκράντι στην έκθεση.

«Να συμπεριληφθούν οι πρόσφυγες στα εθνικά εκπαιδευτικά συστήματα»

Να συμπεριληφθούν οι πρόσφυγες στα εθνικά εκπαιδευτικά συστήματα, αντί να εισέρχονται σε ανεπίσημα παράλληλα σχολεία, από το νηπιαγωγείο μέχρι, το δημοτικό και το γυμνάσιο προτείνει η έκθεση. Αυτό θα τους δώσει τα προσόντα, και θα γίνει το εφαλτήριο για την πανεπιστημιακή ή ανώτερη επαγγελματική κατάρτιση, προσθέτει.

Πολλοί πρόσφυγες αποκλείονται από την επίσημη εκπαίδευση, επειδή δεν έχουν μαζί τους πιστοποιητικά σπουδών και εξετάσεων, καθώς και έγγραφα ταυτότητας, καθότι τα άφησαν πίσω, όταν έφυγαν από τα σπίτια τους. Ακόμη και όταν τα χαρτιά αυτά είναι διαθέσιμα, ορισμένες χώρες υποδοχής αρνούνται να αναγνωρίσουν την πιστοποίηση που εκδίδεται στη χώρα καταγωγής των προσφύγων. Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες ζητεί από τις αρχές των χωρών υποδοχής μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση αναφορικά με το παραπάνω ζήτημα.

Μέχρι το τέλος του 2018, υπήρχαν περισσότεροι από 25,9 εκατομμύρια πρόσφυγες στον κόσμο, εκ των οποίων 20,4 εκατομμύρια εμπίπτουν στην Ύπατη Αρμοστεία. Περίπου οι μισοί ήταν κάτω των 18 ετών, και εκατομμύρια ζούσαν σε μακροχρόνιες προσφυγικές καταστάσεις, με μικρή ελπίδα να επιστρέψουν στο σπίτι στο κοντινό μέλλον. Η κινητοποίηση για την προώθηση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης θα αποτελέσει βασικό μέρος του Παγκόσμιου Φόρουμ για τους Πρόσφυγες, το οποίο θα διεξαχθεί τον ερχόμενο Δεκέμβριο και αποτελεί μια κρίσιμη ευκαιρία για την ενίσχυση της συλλογικής αντίδρασης του κόσμου στις καταστάσεις των προσφύγων, υπογραμμίζει η Ύπατη Αρμοστεία.

«Η ελληνική κυβέρνηση να επεκτείνει και να εδραιώσει τις προσπάθειες, ώστε όλα τα προσφυγόπουλα να πάνε στο σχολείο»

Ακόμα και χώρες που έχουν καταβάλει σοβαρές προσπάθειες να εντάξουν όλα τα παιδιά πρόσφυγες στα εθνικά τους εκπαιδευτικά συστήματα, μπορεί να αντιμετωπίζουν εμπόδια εξαιτίας ελλείψεων σε πόρους ή λόγω αντικρουόμενων πολιτικών. Η Ελλάδα, για παράδειγμα, τα δύο τελευταία χρόνια έχει προχωρήσει σταδιακά στη δημιουργία νηπιαγωγείων και ειδικών τάξεων υποδοχής στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση για την ένταξη των παιδιών προσφύγων στα δημόσια σχολεία στην ενδοχώρα, εξηγεί η έκθεση. Δημιουργήθηκαν επίσης απογευματινές τάξεις για τα παιδιά, που διαμένουν σε καταυλισμούς, προσαρμοσμένες στις εκπαιδευτικές τους ανάγκες. Στα νησιά, αντίθετα, έχει σημειωθεί ελάχιστη πρόοδος για τα χιλιάδες παιδιά που ζουν σε συνθήκες υπερπληθυσμού στα πέντε κέντρα υποδοχής. Οι αιτούντες άσυλο θα έπρεπε να μένουν προσωρινά εκεί. Και να μετακινούνται στην ενδοχώρα όσοι ολοκληρώνουν τις διαδικασίες και οι ευάλωτοι πληθυσμοί. Όμως η διαδικασία διαρκεί στην πραγματικότητα πολλούς μήνες και ορισμένα παιδιά πρόσφυγες μένουν εκτός σχολείου για χρόνια. Η Ύπατη Αρμοστεία και άλλες οργανώσεις βοηθούν να γεφυρωθεί το χάσμα και να προετοιμάσουν τα παιδιά για το δημόσιο σχολείο μέσα από κέντρα μη τυπικής εκπαίδευσης.

O εντεκάχρονος Σαμίρ από το Αφγανιστάν μένει σε κέντρο υποδοχής στην Κω. Είναι σχεδιασμένο για την προσωρινή διαμονή 800 ανθρώπων, αλλά στο κέντρο διαβιούν περίπου 1.800 αιτούντες άσυλο. «Η ζωή στο καμπ είναι απαίσια», περιγράφει ο Σαμίρ. Ο Σαμίρ και οι φίλοι του θέλουν να επιστρέψουν στο σχολείο το συντομότερο και να κερδίσουν το χαμένο έδαφος, πριν το κενό γίνει ανυπέρβλητα μεγάλο, περιγράφει η έκθεση.

Δεδομένης της κατάστασης, ο Σαμίρ δηλώνει, παρ’ όλα αυτά τυχερός. Έχει ξεκινήσει ελληνικά σε μια δομή μη τυπικής εκπαίδευσης από την οποία, όμως, δεν εκδίδονται πιστοποιητικά της προόδου του.

«Τα περισσότερα παιδιά προσφύγων στην ελληνική ηπειρωτική χώρα είναι εγγεγραμμένα στην επίσημη εκπαίδευση κατά την έναρξη της σχολικής χρονιάς. Η Ελλάδα σημείωσε σημαντική πρόοδο όσον αφορά τη χορήγηση πρόσβασης σε νηπιαγωγεία και σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Τώρα η κυβέρνηση πρέπει να επεκτείνει και να εδραιώσει τις προσπάθειές, με τη συνεχή στήριξη και τα κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έτσι ώστε όλα τα προσφυγόπουλα να πάνε σχολείο», δήλωσε στην έκθεση ο αντιπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα Φιλίπ Λεκλέρκ.