Νέες μεταλλάξεις κάνουν τον SARS-CoV-2 περισσότερο μολυσματικό και επικίνδυνο και φέρνουν την πιθανότητα ενός τέταρτου επιδημικού κύματος προ των πυλών της χώρας μας, ακόμα και μέσα στο καλοκαίρι.
Τα νέα στελέχη του ιού προκαλούν παγκόσμια ανησυχία και καθιστούν πιθανή την ανάγκη μιας τρίτης «αναμνηστικής», εμβολιαστικής δόσης, καθώς εγείρονται ερωτήματα σχετικά με την αποτελεσματικότητα των εμβολίων και την ικανότητά τους να ανακόψουν την πορεία της πανδημίας. Αυτή η δυναμική των μεταλλάξεων αποτελεί και οδηγό για τις νέες έρευνες παγκοσμίως.
Ο καθηγητής Γιώργος Παυλάκης, επικεφαλής του τμήματος Ανθρώπινων Ρετροϊών στο Εθνικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ για τον Καρκίνο, εξηγεί ότι ο ιός μεταλλάσσεται γρήγορα και επικίνδυνα προς δύο κατευθύνσεις: Γίνεται πιο μεταδοτικός και προσπαθεί να αποφύγει το ανοσοποιητικό μας σύστημα. «Οσο περισσότερους ανθρώπινους στόχους του δίνουμε και όσο περισσότερο χρόνο για να το κάνει, τόσο χειρότερα θα γίνονται τα πράγματα και τόσο περισσότερο θα επεκτείνονται η διάρκεια και η ένταση της πανδημίας. Σε αυτή τη φάση, η ριζική εξάλειψη του κορονοϊού είναι πολύ δύσκολη ή ακατόρθωτη χωρίς καλά εμβόλια και γενικό εμβολιασμό». Σύμφωνα με τον κ. Παυλάκη, οι δυτικές κοινωνίες δεν ανταποκρίθηκαν σωστά και άφησαν μια παγκόσμια πανδημία να επιταχυνθεί σε σημείο που να είναι εύκολο για τον ιό να προσαρμοστεί ακόμα καλύτερα και γρηγορότερα στον ανθρώπινο πληθυσμό. «Κάνουμε τα ίδια λάθη με τη γρίπη, όπου η έλλειψη μέσων και επιστημονικής κατανόησης τους προηγουμένους αιώνες οδήγησε σε μια ενδημική κατάσταση με ετήσιες επιδημικές εξάρσεις για τα τελευταία 100 χρόνια. Το φθινόπωρο, λοιπόν, πρέπει να ετοιμαζόμαστε για το τέταρτο επιδημικό κύμα, γιατί τώρα ξέρουμε ότι η μεταδοτικότητα του ιού αυξάνεται, όπως και της γρίπης, με τον κρύο και ξηρό καιρό σε συνωστισμούς και εσωτερικούς χώρους». Παράλληλα, ο κ. Παυλάκης διευκρινίζει ότι ένα νέο στέλεχος του ιού μπορεί να φέρει επιδημικό κύμα ακόμα και μέσα στο καλοκαίρι. «Αυτό το είδαμε την πρώτη περίοδο της επιδημίας σε πολλά μέρη, στην Αμερική, ακόμα και στο Ισραήλ, στην περιοχή μας», τονίζει ο καθηγητής.
«Ενα τέταρτο επιδημικό κύμα μπορεί να εμφανιστεί μετά τη λήξη του τρέχοντος κύματος και πιθανώς να ξεκινήσει το δεύτερο ήμισυ του καλοκαιριού», εκτιμά ο πρύτανης του ΕΚΠΑ και διευκρινίζει ότι σε άλλες χώρες, όπως οι ΗΠΑ και η Ισπανία, υπάρχουν ενδείξεις ότι ξεκινά το τέταρτο επιδημικό κύμα, καθώς αυξάνονται σταδιακά τα κρούσματα και ο δείκτης θετικότητας.
Σύμφωνα με τον κ. Δημόπουλο, κύρια χαρακτηριστικά του επόμενου επιδημικού κύματος θα είναι πιθανώς η μικρότερη θνητότητα, ιδίως μεταξύ των ηλικιωμένων που θα έχουν πλέον εμβολιαστεί πλήρως, καθώς και η περαιτέρω μείωση του μέσου όρου ηλικίας, όπως δείχνουν και τα προκαταρκτικά στοιχεία των νέων κρουσμάτων σε πολλές περιοχές των ΗΠΑ που αφορούν κυρίως νέους ηλικίας 20-49 ετών.
«Ενα άλλο σημείο προβληματισμού αποτελεί η ανάδυση νέων μεταλλάξεων που μπορεί να εμφανίζουν αυξημένη μεταδοτικότητα και να καθιστούν τα υπάρχοντα εμβόλια λιγότερο αποτελεσματικά. Γι’ αυτό καθίσταται αναγκαία η συνεχής επιδημιολογική επιτήρηση, αλλά και ο μοριακός έλεγχος, για την ανίχνευση νέων στελεχών του ιού SARS-CoV-2».
Το σημαντικότερο είναι ο γρήγορος εμβολιασμός του πληθυσμού και ίσως η χρήση αναμνηστικής δόσης,
γιατί όσο ο ιός κυκλοφορεί περισσότερο, τόσο περισσότερες πιθανότητες υπάρχουν να μεταλλαχθεί σε ανθεκτικότερα στελέχη».
Αυτή την περίοδο, η προσπάθεια της επιστημονικής κοινότητας εστιάζεται στην ανακάλυψη ενός «σούπερ» εμβολίου, που θα καλύπτει όλες τις μεταλλάξεις. Πάνω από δέκα ερευνητικά κέντρα ανά τον κόσμο διερευνούν την πιθανότητα ανάπτυξης ενός ιδανικού καθολικού εμβολίου έναντι των β-κορωνοϊών, με χρηματοδότηση από το Εθνικό Ινστιτούτο Αλλεργίας και Λοιμωδών Νοσημάτων (NIAID) των ΗΠΑ. Στην επιστημονική κοινότητα επικρατεί αισιοδοξία, καθώς οι πρόσφατες έρευνες για τα εμβόλια κατά του SARS-CoV-2 έχουν θέσει
τις βάσεις ώστε το «σούπερ» εμβόλιο να γίνει πραγματικότητα μέσα στους επόμενους μήνες
Από την πλευρά του, ο πρύτανης του ΕΚΠΑ, καθηγητής Θεραπευτικής Αιματολογίας-Ογκολογίας, Θάνος Δημόπουλος, επισημαίνει ότι στη χώρα μας βρίσκεται σε εξέλιξη το τρίτο επιδημικό κύμα της COVID-19, που ξεκίνησε τέλη Ιανουαρίου 2021 με επίκεντρο την Αττική, ενώ τα πρόσφατα δεδομένα της επιδημιολογικής επιτήρησης δείχνουν ότι πλέον υπάρχει αυξημένη συρροή κρουσμάτων και σε άλλες περιφέρειες της χώρας.