Σήμερα, Κυριακή της Πεντηκοστής, 12 Ιουνίου 2022, τιμάται η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος στους Αποστόλους. Σε ανάμνηση του γεγονότος αυτού, κάθε χρόνο, εορτάζουμε με ιδιαίτερη λαμπρότητα την γενέθλια ημέρα της Εκκλησίας, μια ημέρα πριν την εορτή του Αγίου Πνεύματος.
Η εορτή αυτή αντιστοιχεί με την επίσης μεγάλη ετήσια εορτή των Ιουδαίων η οποία στις Εβραϊκές Γραφές (Παλαιά Διαθήκη) αποκαλείται Γιορτή του Θερισμού ή Γιορτή των Εβδομάδων.
Η χριστιανική Πεντηκοστή έλκει την καταγωγή της από την Εβραϊκή Πεντηκοστή (Shavuot στα Εβραϊκά), η οποία γιορτάζεται από τους Ισραηλίτες πενήντα ημέρα μετά το Εβραϊκό Πάσχα, σε ανάμνηση της ημέρας που ο Μωυσής έλαβε τις 10 εντολές από τον Θεό στο όρος Σινά. Την ημέρα αυτή πρόσφεραν στο Ναό τα πρωτογεννήματα (πρώτους καρπούς) από τον θερισμό των δημητριακών (Έξοδος λδ, 22 και Λευϊτικόν κγ, 15-25).
Στο Χριστιανισμό, η Πεντηκοστή θεωρείται η γενέθλια ημέρα της Εκκλησίας. Την ημέρα αυτή έγινε η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος, που επικάθησε με τη μορφή πύρινων γλωσσών πάνω από τα κεφάλια των Αποστόλων και τους φώτισε. Με το κήρυγμα του Πέτρου πίστεψαν και βαπτίστηκαν 3.000 άνθρωποι στο Χριστό. Έτσι, ιδρύθηκε η πρώτη χριστιανική εκκλησία στα Ιεροσόλυμα. (Πράξεις Αποστόλων β, 1-41)
Πενήντα ημέρες μετά την Ανάσταση του Κυρίου έλαβε χώρα η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος στους 12 μαθητές (περιλαμβανομένων και των αποστόλων του Ιησού) οπότε, σύμφωνα με τις Πράξεις των Αποστόλων, έλαβαν Άγιο Πνεύμα μιλώντας σε ξένες γλώσσες (γλωσσολαλιά) «για τα θαυμαστά έργα του Θεού», γεγονός που έγινε αντιληπτό από Ιουδαίους και προσήλυτους που ήταν στην Ιερουσαλήμ για τη γιορτή των Εβδομάδων.
Η Πεντηκοστή γιορταζόταν από τα πρώτα χρόνια της Χριστιανοσύνης και την ημέρα αυτή τελούνταν οι βαπτίσεις των κατηχουμένων. Στις μέρες μας, αμέσως μετά τη Θεία Λειτουργία, τελείται στις εκκλησίες ο λεγόμενος «Εσπερινός της Γονυκλισίας», κατά τον οποίο ψάλλονται ύμνοι αφιερωμένοι στο Άγιο Πνεύμα, το τρίτο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδας, ενώ την ίδια ώρα οι πιστοί προσεύχονται γονατιστοί.
Η Πεντηκοστή είναι εβδομαδιαία εορτή δηλαδή εορτάζεται όλες τις ημέρες της εβδομάδας με ιδιαίτερη έξαρση το Σάββατο.
Έθιμα της Πεντηκοστής
Στα Ανώγεια Ρεθύμνης, την ημέρα της Πεντηκοστής, τιμώνται οι νεκροί από τους ζωντανούς. Οι γυναίκες προσέρχονται στην εκκλησία με καλάθια που περιέχουν γλυκοκουλούρες, τυρί και φύλλα καρυδιάς, τα οποία ευλογούνται, διαβάζονται από τον ιερέα και αφιερώνονται στους νεκρούς των οικογενειών. Οι συμβολισμοί μέσα στα χειροποίητα καλάθια αφορούν όλα όσα συνδέουν τη ζωή με το θάνατο. Το τυρί από τους κτηνοτρόφους Ανωγειανούς, οι τρεις γλυκοκουλούρες για την Αγία Τριάδα και τα καρυδόφυλλα για την πικρία του αποχωρισμού ζώντων και νεκρών. Με τα καρυδόφυλλα καθαρίζονται και στολίζονται οι τάφοι , μιας και σύμφωνα με την παράδοση, η Πεντηκοστή,είναι η μέρα όπου οι ψυχές ξαναγυρνάνε, πενήντα μέρες μετά τη Ανάσταση του Χριστού, στον κάτω κόσμο.
Στη Ζάκυνθο, αναβιώνει το μεσαιωνικό έθιμο της Γκιόστρα (Giostra di Zante) με τη συμμετοχή αντιπροσωπειών και από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η Γκιόστρα είναι ένα εντυπωσιακό δρώμενο έφιππων αγώνων δεξιοτεχνίας αλόγων και αναβατών όπου, μεταξύ άλλων, ο διαγωνιζόμενος θα πρέπει να αποσπάσει με το κοντάρι του, έναν κρίκο ο οποίος είναι κρεμασμένος σε μια ξύλινη κατασκευή. Ιστορικά ξεκίνησε γύρω στο 1500 από την Ιταλία. Εν συνεχεία μεταφέρθηκε στα Ιόνια Νησιά, όπου οι αριστοκράτες της εποχής επεδείκνυαν τις ικανότητές τους, ενώ μετείχαν και λαϊκοί σε υποστηρικτικούς ρόλους. Μάλιστα, ήταν η μόνη μέρα, που επιτρεπόταν στις γυναίκες να εμφανίζονται στα παράθυρα των σπιτιών τους.