Καύσωνας και Θερμική Καταπόνηση: Προβληματισμοί και Μέτρα Πρόληψης

Ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγητής Γεράσιμος Σιάσος, προειδοποίησε για το νέο κύμα καύσωνα που αναμένεται να πλήξει τη χώρα από τη Δευτέρα (21/07) έως το Σάββατο (26/07). Σε δηλώσεις του στον Alpha,αναφέρθηκε στην θερμική καταπόνηση και τα μέτρα πρόληψης που πρέπει να ληφθούν,ιδιαίτερα για τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Ο κ. Σιάσος τόνισε ότι η κλιματική αλλαγή έχει επιδεινώσει τα ακραία φαινόμενα ζέστης και το ΕΚΠΑ έχει ήδη δημοσιεύσει σχετικές οδηγίες.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση των φαινομένων ακραίας ζέστης, με δύο κύριες εκφάνσεις: την παρατεταμένη περίοδο καύσωνα με ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες και το φαινόμενο του θερμικού θόλου (heat dome), όπου οι σταθερές υψηλές πιέσεις εγκλωβίζουν θερμό αέρα στην κατώτερη ατμόσφαιρα. Αυτές οι συνθήκες όχι μόνο αυξάνουν επικίνδυνα τη θερμοκρασία περιβάλλοντος αλλά διατηρούν επίσης τη θερμική καταπόνηση για πολλές ημέρες ή εβδομάδες, επηρεάζοντας σοβαρά τη δημόσια υγεία παγκοσμίως. Η συνεχής έκθεση σε τέτοιες συνθήκες μπορεί να προκαλέσει πολυσυστηματικές διαταραχές που αυξάνουν την νοσηρότητα και θνησιμότητα κυρίως στις ευάλωτες ομάδες.

Βασικές Διαταραχές από τον Καύσωνα

Η παρατεταμένη έκθεση σε εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να οδηγήσει σε δυσλειτουργία των φυσιολογικών μηχανισμών ομοιόστασης του οργανισμού. Οι βασικές διαταραχές περιλαμβάνουν:

• Aνεπαρκής αποβολή – διασπορά θερμότητας: Όταν ο οργανισμός δεν μπορεί να αποβάλλει αποτελεσματικά τη θερμότητα λόγω μειωμένη εφίδρωσης ή αγγειοδιαστολής, η σωματική temperatura ανεβαίνει επικίνδυνα.
• Διαταραχές ηλεκτρολυτών: Η αφυδάτωση λόγω της αυξημένης απώλειας υγρών οδηγεί σε ανισορροπίες στους ηλεκτρολύτες όπως νάτριο και κάλιο.
• Οξειδωτικό στρες: Η υπερθερμία προκαλεί κυτταρική βλάβη ενεργοποιώντας φλεγμονώδεις μηχανισμούς.
• Mειωμένη αιμάτωση ζωτικών οργάνων: Η καταπόνηση από τη ζέστη μπορεί να οδηγήσει σε πτώση της αρτηριακής πίεσης περιορίζοντας την παροχή οξυγόνου στα κρίσιμα όργανα.

Kλινικές Εκδηλώσεις της Θερμικής Καταπόνησης

The manifestations of thermal stress can vary based on intensity and duration of exposure and also individual vulnerability. Clinical presentations include:

• Θερμική εξάντληση: Μια πρώιμη εκδήλωση με συμπτώματα όπως έντονη κόπωση, ζάλη και μυϊκές κράμπες.
• Θερμοπληξία: Μια σοβαρή κατάσταση που απαιτεί άμεσο ιατρικό ενδιαφέρον με χαρακτηριστικά όπως υψηλή πυρετική κατάσταση άνω των 40°C χωρίς εφίδρωση.
• Eπιδείνωση χρόνιων νοσήσεων:

Pοιοι Κινδυνεύουν Περισσότερο;

Kατηγορίες πληθυσμού που είναι πιο ευάλωτες στις συνέπειες της θετικής καταπόνησης περιλαμβάνουν τους ηλικιωμένους καθώς έχουν μειωμένες δυνατότητες προσαρμογής στη ζέστη καθώς επίσης βρέφη κι άτομα με χρόνια νοσήματα ή ψυχιατρικά προβλήματα .

Pρόληψη & Aντιμετώπιση;

Tα μέτρα πρόληψης ξεκινούν από την έγκαιρη αναγνώριση κινδύνων μέχρι πρακτικές προστασίας κατά τις ημέρες καύσωνα .

• Eπαρκής Eνυδάτωσης : H συστηματική πρόσληψη υγρών είναι απαραίτητο μέτρο , ενώ καλό είναι ν’ αποφεύγονται ποτά όπως αλκοολούχα ή καφεϊνούχα .
• Προσαρμογή Περιβάλλοντος : H παραμονή σε δροσερού χώρους , η αποφυγή δραστηριοτήτων κατά τις ώρες αιχμής , συμβάλλει στην προστασία από τον καύσωνα .
• Iατρική Παρακολούθηση : Ευπαθείς ομάδες χρειάζονται συστηματική παρακολούθησή τους ειδικά κατά τις ημέρες έντονου καύσωνα .
• Aντιμετώπισης Θερμοπληξίας :Aμέσως πρέπει ν’ αρχίζει η διαδικασία ψυχραντικής θεραπείας μέσω φυσικών τρόπων ψυχραντικού χαρακτήρα .