Συμφωνία ΕΕ–ΗΠΑ: Δασμοί και Επιπτώσεις

Στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης σχετικά με τη συμφωνία μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ηνωμένων Πολιτειών βρίσκεται ο δασμός 15%, ο οποίος θα ισχύει για τις περισσότερες εξαγωγές των 27 κρατών-μελών. Εκτιμάται ότι το μέτρο αυτό θα επηρεάσει περίπου το 70% της συνολικής αξίας των εξαγωγών.

Ο συγκεκριμένος δασμός είναι σημαντικά υψηλότερος από τον μέσο όρο του 2,5% που ίσχυε για τα ευρωπαϊκά προϊόντα πριν την απόφαση του πρώην Προέδρου Τραμπ να αναμορφώσει το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα, επικαλούμενος τα αυξημένα ελλείμματα στο εμπορικό ισοζύγιο και την αποβιομηχάνιση στην Αμερική. Ωστόσο, σε σύγκριση με την κατάσταση που ίσχυε από τις 9 Απριλίου —όταν ανεστάλη ο προηγούμενος συντελεστής του 20%— η διαφορά είναι περιορισμένη, καθώς στον νέο συντελεστή ενσωματώνονται οι προϋπάρχοντες δασμοί (περίπου στο 2,5%). Παράλληλα, ο νέος συντελεστής είναι χαμηλότερος από τις απειλές του Προέδρου Τραμπ για δασμούς ύψους 20% ή ακόμα και 30%, οι οποίες ήταν μέρος της διαπραγματευτικής στρατηγικής.

Ανεξαρτήτως αυτού, η εφαρμογή του δασμού στο επίπεδο του 15% αναμένεται να πλήξει την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στην αμερικανική αγορά. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πτώση των εξαγωγών τους ή/και σε μείωση κερδοφορίας αν δεν έχουν τη δυνατότητα να απορροφήσουν μέρος της αύξησης κόστους. Η πρόσφατη ανατίμηση του ευρώ έχει προσθέσει έναν ακόμη παράγοντα πίεσης στην ανταγωνιστικότητα αυτή.

Άνοιγμα της Ευρωπαϊκής Αγοράς σε Αμερικανικά Προϊόντα

Μια κρίσιμη διάσταση της συμφωνίας αφορά το άνοιγμα της ευρωπαϊκής αγοράς προς αμερικανικά προϊόντα — μια επιθυμία που εκφράζει έντονα η Ουάσινγκτον. Είναι σαφές ότι η ΕΕ σκοπεύει να καταργήσει τους υφιστάμενους χαμηλούς δασμούς (περίπου στο 1%) στα βιομηχανικά προϊόντα προελεύσεως ΗΠΑ.

Ωστόσο, υπάρχει μεγαλύτερη ασάφεια όσον αφορά τις εισαγωγές αγροτικών προϊόντων από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Σύμφωνα με ανακοίνωση της Κομισιόν,θα υπάρξει καλύτερη πρόσβαση για περιορισμένες ποσότητες αμερικανικών αλιευτικών προϊόντων χωρίς δασμούς μέχρι συγκεκριμένων ποσοτήτων (tariff rate quotas),όπως μπακαλιάρος από την Αλάσκα και γαρίδες «με όφελος για τη μεταποιητική βιομηχανία στην ΕΕ».

Aναφέρεται επίσης ότι θα υπάρξει καλύτερη πρόσβαση «σε μη ευαίσθητες αγροτικές εξαγωγές αξίας έως €7,5 δις», περιλαμβάνοντας σόγια και κατεργασμένα τρόφιμα όπως κέτσαπ και μπισκότα μέσω ποσοστώσεων «μειώνοντας έτσι το κόστος για τους αγρότες μας». Σημαντικό είναι ότι «η συμφωνία προστατεύει ευαίσθητους γεωργικούς τομείς» όπως αυτός του βοδινού κρέατος.

Μη Δασμολογικά Εμπόδια

Mια άλλη σημαντική πτυχή αφορά τα μη δασμολογικά εμπόδια που σχετίζονται με προδιαγραφές τρίτων χωρών ώστε τα προϊόντα τους να μπορούν να πωληθούν στην ευρωπαϊκή αγορά. Στο σημείο αυτό παρατηρείται μεγάλη ασάφεια σχετικά με τις επόμενες κινήσεις. Στην ανακοίνωση του Λευκού Οίκου επισημαίνεται ότι «οι ΗΠΑ κι η ΕΕ σκοπεύουν να συνεργάζονται ώστε ν’ αντιμετωπίσουν αυτά τα εμπόδια», συμπεριλαμβανομένου ενός εκσυγχρονισμού στις απαιτήσεις πιστοποιήσεων υγιεινής για χοιρινό κρέας κι γαλακτοκομικά προϊόντα.

Aπό πλευράς Κομισιόν τονίζεται πως στόχος είναι η μείωση αυτών των εμποδίων μέσω συνεργασία στα πρότυπα αυτοκινήτων αλλά κι άλλες βιομηχανικές διαδικασίες ενώ υπογραμμίζεται πως «η συμφωνία σέβεται πλήρως την κυριαρχία της ΕΕ». Σε δηλώσεις πρόσφατου υπουργού εμπορίου των ΗΠΑ έγινε σαφές πως υπήρξε έμφαση στη διατήρηση προστασίας στους γεωργικούς τομείς καθώς επίσης στους φαρμακευτικούς κλάδους.

Προϊόντα Ευρώπης που Θα Ξεφεύγουν Από τον Συντελεστή

I ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα διάσταση αφορά στα ευρωπαϊκά αγαθά που θα απαλλάσσονται από τον νέο συντελεστή φόρου ύψους 15%. Σύμφωνα με ενημέρωση από την Κομισιόν «από την πρώτη Αυγούστου οι αμερικανοί φόροι στα αεροσκάφη καθώς επίσης σε κάποια χημικά ή γενόσημα φάρμακα θ’ επιστρέψουν στα επίπεδα πριν τον Ιανουάριο… Αυτό παρέχει άμεσες ελαφρύνσεις στις βασικές βιομηχανίες εντός ΕΕ». Υπήρχαν συζητήσεις σχετικά με πιθανή εξαίρεση κρασιού αλλά δεν έχει υπάρξει ακόμη τελική συμφωνία επί αυτού.»