Η Αθήνα και οι Προκλήσεις της Τουριστικής Ανάπτυξης
Στο επίκεντρο του άρθρου γνώμης του Μ. Σάλλα στην εφημερίδα «το Βήμα της Κυριακής», αναδεικνύεται η δραματική αλλαγή που έχει υποστεί η Αθήνα. «Η Αθήνα έχει αλλάξει δραματικά σαν εικόνα και σαν σκηνικό, αλλά χωρίς υπόβαθρο, χωρίς υποδομές, με κίνδυνο η προβαλλόμενη τουριστική αύξηση από επιτυχία να εξελίσσεται σε εφιάλτη», τονίζει ο πρόεδρος της Lyktos Group και πρώην καθηγητής Πανεπιστημίου.
Ο Μ.Σάλλας επισημαίνει ότι η πρωτεύουσα είναι μία από τις λίγες πόλεις παγκοσμίως που συνδυάζει συνεχή κατοίκηση με ιστορική συνέχεια για πάνω από 25 αιώνες. Ωστόσο, το ιστορικό κέντρο αντιμετωπίζει σήμερα σοβαρούς κινδύνους όχι από εξωτερικούς παράγοντες όπως εισβολείς ή σεισμούς, αλλά λόγω της δικής μας αδράνειας και έλλειψης σχεδιασμού.
Το κέντρο της πόλης λειτουργεί πλέον ως ένας υβριδικός χώρος όπου συνυπάρχουν στοιχεία τουριστικού ενδιαφέροντος με σημάδια αστικής παραμέλησης. Ερείπια κτιρίων πλαισιώνονται από μικρές κοινότητες κατοίκων καθώς επίσης χιλιάδες βραχυχρόνιες μισθώσεις και καταστήματα.
Από το 2015 έως το 2023 οι βραχυχρόνιες μισθώσεις στο ιστορικό τμήμα (Σύνταγμα-Mοναστηράκι-Πλάκα-Ψυρρή-Κουκάκι) έχουν αυξηθεί κατά δέκα φορές. Παράλληλα προστέθηκαν περίπου 50.000 νέες θέσεις διαμονής μέσω ξενοδοχείων και Airbnb στο κεντρικό κομμάτι της πόλης.
Η ανάπτυξη των εστιατορίων και των μπαρ υπερβαίνει το 400% μέσα σε μια δεκαετία, ενώ ο πληθυσμός δεν έχει αυξηθεί αντίστοιχα – ωστόσο η λειτουργία της πόλης έχει μεταμορφωθεί πλήρως με τους επισκέπτες να φτάνουν τους 150.000 ημερησίως.
Δυστυχώς, το ιστορικό κέντρο μιας τόσο σημαντικής πόλης παραμένει απροστάτευτο: τα στενά πεζοδρόμια είναι κατεστραμμένα ή γεμάτα τραπεζοκαθίσματα ενώ οι αποχετεύσεις είναι σχεδόν προπολεμικές – σχεδιασμένες για έναν πληθυσμό πολύ μικρότερο από τον σημερινό.
Επιπλέον, η διαχείριση αποβλήτων είναι ανεπαρκής καθώς τα απορριμματοφόρα χρειάζονται περισσότερες διελεύσεις για να αδειάσουν τους κάδους στους ήδη στενούς δρόμους του κέντρου όπως στην Πλάκα όπου υπάρχει μόνο ένας μονόδρομος για την κυκλοφορία οχημάτων που εξυπηρετεί πολλές επιχειρήσεις.
Kατά τη διάρκεια μιας βόλτας στον δρόμο αυτό μπορεί κανείς να θαυμάσει την Ακρόπολη ενώ ταυτόχρονα αντικρίζει χαλάσματα και γεμάτους κάδους σκουπιδιών – μια εικόνα που προκαλεί θλίψη στους κατοίκους.
Aκόμη χειρότερα είναι τα προβλήματα στάθμευσης των πούλμαν στα ήδη κορεσμένα σημεία γύρω από το ιστορικό τρίγωνο που καθιστούν την περιοχή αφόρητη ειδικά τις ημέρες εκδηλώσεων όταν αποκλείεται εντελώς η πρόσβαση στους ντόπιους κατοίκους.
Tα καταστήματα συχνά διαθέτουν πινακίδες που θυμίζουν τριτοκοσμική αισθητική αφήνοντας στους πολίτες μια γεύση εγκατάλειψης κι έτσι πολλοί αποφασίζουν να φύγουν αφήνοντας πίσω ένα ανεκμετάλλευτο πολιτιστικό θησαυρό χωρίς προστασία.
Aυτό δεν αποτελεί απλά μία δημοτική αποτυχία αλλά μια ευρεία αστική κρίση λόγω έλλειψης στρατηγικού σχεδιασμού ευθύνης εκ μέρους των αρχών.
H διοίκηση κρατικού κι δημοτικού επιπέδου φέρει ευθύνη γιατί ένα μοναδικό ιστορικό κέντρο μιας ευρωπαϊκής πρωτεύουσας όπως αυτή δεν διαθέτει σχέδιο υποδομών ούτε μηχανισμό ισορροπίας μεταξύ τουρισμού, κατοικίας εμπορίου κι πολιτιστικής ταυτότητας.
H Ιστορία κρατά ζωντανή την πόλη μέσω έργων όπως αυτά στην Ακρόπολη όμως ακόμη κι αυτά δεν μπορούν να σώσουν τη λειτουργική κατάπτωση ενός τόπου αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση.
Προοπτικές Ανάπτυξης
Aντί λοιπόν να αφήσουμε αυτό το πρόβλημα ανεπίλυτο χρειάζεται άμεσα δράση: συνεργασία μεταξύ Κράτους-Περιφέρειας-Δήμου ώστε να ανακαινιστούν πεζοδρομία καθώς επίσης διεύθυνση δικτύων αποχέτευσης σε περιοχές όπως Μητροπόλεως ή Πλάκα.
Aπαραίτητα νέα πάρκινγκ για πούλμαν σε περιοχές όπως Ρουφ ή Θησείο καθώς ηλεκτρικά shuttle θα μπορούσαν επίσης να συμβάλουν στη λύση αυτού του ζητήματος.
Eίναι απαραίτητος σωστός φωτισμός με LED τεχνολογία καθώς υπόγεια κάδων σκουπιδιών θα μπορούσαν επίσης ν’ αποτελέσουν μέρος ενός σύγχρονου συστήματος διαχείρισης αποβλήτων.
Tα έξοδα ενός τέτοιου προγράμματος δε θα ξεπεράσουν συνολικά τα 200–250 εκατ ευρώ ενώ οι επισκέψεις στο ιστορικό μας κέντρο αγγίζουν ετησίως πάνω από 3 δισεκατομμύρια ευρώ.
Mε δεδομένο ότι μπορεί κανείς εύκολα ν’ αντιληφθεί τι πρέπει ν’ γίνει ώστε όλα αυτά ν’ αποκτήσουν νόημα μέσα σ’ ένα εξάμηνο μέσω ΦΠΑ επιστροφών!