Νέες Εξελίξεις στο Ουκρανικό Ζήτημα
Οι πρόσφατες εξελίξεις γύρω από την κατάσταση στην Ουκρανία προκαλούν έντονες αντιπαραθέσεις στη διεθνή κοινότητα, καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται να απομακρύνεται από την ιδέα μιας άμεσης εκεχειρίας και να υποστηρίζει τη θέση του Βλαντίμιρ Πούτιν για μια μόνιμη ειρηνική συμφωνία. Σύμφωνα με ανάλυση του CNN, η μεταστροφή της στάσης των Ηνωμένων Πολιτειών αντανακλά την αυξανόμενη πίεση για μια συνολική λύση, ωστόσο συναντά επιφυλάξεις από πλευράς Ευρώπης. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες συνεχίζουν να δίνουν προτεραιότητα στην επίτευξη μιας προσωρινής εκεχειρίας πριν προχωρήσουν σε διαπραγματεύσεις για μια πιο μόνιμη συμφωνία.
Διαφορά Μεταξύ Εκεχειρίας και Ειρηνικής Συμφωνίας
Η διάκριση ανάμεσα σε εκεχειρία και ειρηνική συμφωνία είναι κρίσιμη τόσο νομικά όσο και γεωπολιτικά. Η εκεχειρία συνιστά μια προσωρινή παύση των στρατιωτικών ενεργειών με σκοπό τη διευκόλυνση ανθρωπιστικής βοήθειας ή διαπραγματεύσεων. Αντίθετα, η ειρηνική συμφωνία είναι μια μακροχρόνια δεσμευτική σύμβαση που καθορίζει τις σχέσεις μεταξύ των εμπλεκομένων πλευρών και αποσκοπεί στην επίλυση των θεμελιωδών αιτίων της σύγκρουσης.
Στην περίπτωση του πολέμου στην Ουκρανία, η Ρωσία επιδιώκει να επιβάλει μια ειρηνική συμφωνία που θα περιλαμβάνει παραχωρήσεις εδαφών από την Ουκρανία καθώς και περιορισμούς στις μελλοντικές γεωπολιτικές επιλογές της χώρας, όπως π.χ., απαγόρευση ένταξης στο ΝΑΤΟ. Ωστόσο, σύμφωνα με διεθνείς νομικούς που επικαλείται το CNN, τέτοιου είδους συμφωνίες θα ήταν παράνομες καθώς παραβιάζουν τον κανόνα κατά της χρήσης βίας για κατάληψη εδάφους όπως ορίζεται στη Χάρτα των Ηνωμένων Εθνών.
Η Θέση της Ουκρανίας σχετικά με τα Κατεχόμενα Εδάφη
Ο διεθνής νομικός σύμβουλος Τζέρεμι Πίτσι τονίζει ότι οποιαδήποτε συμφωνία που προκύπτει μέσω στρατιωτικής βίας είναι εκ φύσεως παράνομη ακόμα κι αν εγκριθεί μέσω δημοψηφίσματος από την Ουκρανία. Επιπλέον αναφέρει ότι οι παραχωρήσεις εδαφών υπό καθεστώς κατοχής από ρωσικές δυνάμεις απαγορεύονται αυστηρά βάσει του διεθνούς δικαίου ανεξαρτήτως του εγχώριου συντάγματος της χώρας.
Aξιολογώντας τη δημόσια γνώμη στην Ουκρανία, αξίζει να σημειωθεί ότι οι περισσότεροι πολίτες απορρίπτουν τη σκέψη αναγνώρισης των κατεχομένων περιοχών ως ρωσικών. Σύμφωνα με έρευνα του Ιδρύματος Κοινωνιολογικών Μελετών Κιέβου (KIIS), οι περισσότεροι κάτοικοι αντιτίθενται σε οποιαδήποτε παραχώρηση περιοχών υπό ουκρανό έλεγχο ακόμη κι αν αυτό συμβεί στο πλαίσιο μιας θεωρητικής ειρηνευτικής διαδικασίας.
Στρατηγική Σημασία του Ντονμπάς
Η στρατηγικής σημασίας θέση των περιοχών γύρω από το Ντονμπάς είναι επίσης σαφής: Παρά το γεγονός ότι έχει καταληφθεί σε μεγάλο βαθμό από τις ρωσικές δυνάμεις,εξακολουθούν να υπάρχουν κρίσιμες υποδομές για την άμυνα της Ουκρανίας εκεί. Πόλεις όπως η Σλοβιάνσκ και η Κραματόρσκ αποτελούν κλειδιά για την ουκρανή άμυνα· η απώλειά τους θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για περαιτέρω επιθέσεις στα υπόλοιπα τμήματα της χώρας.
Eπιθυμία Ευρώπης για Εκεχειρία
Aκόμα κι αν οι Ευρωπαίοι δείχνουν μεγαλύτερη επιφυλακτικότητα απέναντι σε πιθανές παραχωρήσεις εδαφών, φαίνεται πως υποστηρίζουν τη δημιουργία μιας προσωρινής εκεχειρίας ως πρώτο βήμα προς έναν διάλογο μεταξύ των ηγετών της Ρωσίας και της Ουκρανο-Αμερικανικής πλευράς.Ωστόσο οι ευρωπαϊκοί πολιτικοί επαναλαμβάνουν πως δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή μόνιμη κατοχή ουσιαστικών τμήμάτων γης από τους Ρώσους.
Tα ενδεχόμενα ενός μόνιμου συμβολαίου ειρήνης συνεχίζουν να προκαλούν αμφισβητήσεις τόσο νομικά όσο και πολιτικά ειδικά όταν αυτά προκύπτουν κάτω από πίεση ή στρατιωτική β violence . Από την άλλη πλευρά όμως μία προσωρινή αναστολή πυρός μπορεί πράγματι ν’ αποτελέσει βάση διαλόγου ώστε ν’ αποφευχθούν περαιτέρω συγκρούσεις.
Το κύριο ζήτημα όμως μένει: Είναι δυνατό ο Ρώσος πρόεδρος ν’ ακολουθήσει τέτοιες διαδικασίες χωρίς νέες εντάσεις;