Ελληνικός Τουρισμός: Προκλήσεις και Ευκαιρίες
Παρά την εντυπωσιακή αύξηση των τουριστικών αφίξεων τα τελευταία χρόνια, τα έσοδα από τον τουρισμό δεν έχουν ακολουθήσει την ίδια ανοδική πορεία. Οι επισκέπτες παραμένουν λιγότερο χρόνο στη χώρα και ξοδεύουν λιγότερα χρήματα, γεγονός που εγείρει ανησυχίες σχετικά με τη βιωσιμότητα του ελληνικού μοντέλου τουρισμού.Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της eurobank με τίτλο «Πυλώνας τουρισμού: Βασικά χαρακτηριστικά, επίδραση στην οικονομία, προκλήσεις, ευκαιρίες και προτάσεις πολιτικής», το ελληνικό τουριστικό μοντέλο φαίνεται να αλλάζει προς μια κατεύθυνση όπου «όλο και περισσότεροι επισκέπτες διαμένουν όλο και λιγότερο στη χώρα αφήνοντας πίσω τους ολοένα λιγότερα χρήματα».
Αυτή η κατάσταση οφείλεται εν μέρει σε αλλαγές στα πρότυπα εξωτερικής ζήτησης. Ωστόσο, εάν η αύξηση της ζήτησης συνοδεύεται από υποβάθμιση των περιβαλλοντικών συνθηκών και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, τότε η μακροχρόνια βιωσιμότητα αυτής της ζήτησης είναι αβέβαιη. Η ίδια μελέτη επισημαίνει ότι το κλειδί για τη μετάβαση σε ένα πιο βιώσιμο μοντέλο είναι η εστίαση στην αύξηση της οικονομικής συμβολής του κλάδου μέσω της αύξησης των δαπανών ανά επισκέπτη αντί για την απλή αύξηση των αφίξεων.
Αυτό απαιτεί αναγνώριση ότι η βιωσιμότητα κάθε προορισμού σχετίζεται άμεσα με τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς καθώς και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Αυτοί οι παράγοντες εξασφαλίζουν την αυθεντικότητα της εμπειρίας που προσφέρεται στους ταξιδιώτες.
Ωστόσο, αυτά τα στοιχεία δύσκολα συμβαδίζουν με ένα μοντέλο μαζικού χαμηλού κόστους τουρισμού. Έτσι λοιπόν, το στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης δημόσιων και ιδιωτικών υποδομών στον τομέα πρέπει να στοχεύει στη βιωσιμότητα καθώς επίσης στην ανάπτυξη συνεργατικών σχέσεων μεταξύ διαφορετικών οικονομικών δραστηριοτήτων.
Επιπλέον, οι υπηρεσίες στον τομέα πρέπει να ανταποκριθούν στις διεθνείς τάσεις που επηρεάζονται από κοινωνικούς, οικονομικούς ή γεωπολιτικούς παράγοντες καθώς επίσης από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής ώστε να βελτιώνεται συνεχώς η εμπειρία κάθε ταξιδιώτη.
Σύμφωνα με στοιχεία από τη συγκεκριμένη έρευνα για την πενταετία 2020-2024 -μια περίοδο που περιλαμβάνει τις συνέπειες της πανδημίας-, οι ταξιδιωτικές εισπράξεις στην Ελλάδα ανέκαμψαν γρήγορα φτάνοντας τα 21 δισ. ευρώ ή 9% επί του ΑΕΠ μέχρι το 2024 μετά από μια κατακόρυφη πτώση στα 4 δισ. ευρώ (2% επί ΑΕΠ) κατά τον πρώτο χρόνο πανδημίας (2020). Παρ’ όλα αυτά δεν ξεπέρασαν ποτέ τα επίπεδα πριν την πανδημία ως ποσοστό επί του ΑΕΠ ενώ σε πραγματικούς όρους ήταν μειωμένα κατά 1% συγκριτικά με το 2019.
Aπό το 2011 έως σήμερα παρατηρείται μέσος ετήσιος πληθυσμός αφίξεων περίπου στο +7%, οδηγώντας τον αριθμό των διεθνών επισκεπτών στους 40 εκατομμύρια μέχρι το 2024 (συμπεριλαμβάνονται οι αφίξεις μέσω κρουαζιέρας), έναντι μόλις 15 εκατομμυρίων πριν μια δεκαετία. Αντίθετα όμως η μέτρηση δαπάνης ανά ταξιδιώτη έχει μειωθεί στα περίπου €530 φέτος σε σύγκριση μ’ €640 πριν μία δεκαετία λόγω μικρότερης διάρκειας παραμονής που περιορίζεται στις περίπου έξι νύχτες φέτος έναντι εννέα νυχτών παλαιότερα.
Τάσεις στον Τουριστικό Τομέα
Tο πρώτο πεντάμηνο αυτού του έτους παρουσίασε θετική εξέλιξη στις διεθνείς αεροπορικές αφίξεις σύμφωνα με στοιχεία από τον Σύνδεσμο Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων: καταγράφηκαν πάνω από έξι εκατομμύρια διεθνείς αφίξεις (+5%) συγκριτικά μ’ εκείνην την περίοδο πέρυσι ενώ μόνο τον Μάιο σημειώθηκαν τρία εκατομμύρια (+5%). Η Κρήτη παρέμεινε ο πιο δημοφιλής προορισμός συγκεντρώνοντας περισσότερους επιβάτες απ’ οποιαδήποτε άλλη περιοχή.
Aναφορικά τώρα στις εισπράξεις για τους πρώτους τέσσερις μήνες αυτού εδώ έτους υπήρξε άνοδος κατά +10% φτάνοντας στα €2 δις κυρίως λόγω αυξήσεων εισαγόμενων χρημάτων κυρίως εκτός ΕΕ ενώ αντίθετα υπήρξαν μειώσεις στις εισαγόμενες χρηματοδοτήσεις εκ μέρους χωρών όπως Γερμανία ή Γαλλία.