Νέα προσέγγιση στην κατανομή 750 δισ. ευρώ από την ΕΕ

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζεται να αποκαλύψει έναν καινοτόμο μηχανισμό για τη διαχείριση 750 δισεκατομμυρίων ευρώ σε αγροτικά και αναπτυξιακά κονδύλια της ΕΕ, προσαρμόζοντας τον κοινό προϋπολογισμό ώστε να ευνοεί κυρίως τα νεότερα κράτη μέλη καθώς και εκείνα που γειτονεύουν με τη Ρωσία. Αυτή η πληροφορία προέρχεται από προσχέδιο που δημοσίευσαν οι Financial Times.

Στην παρουσίαση της Τετάρτης, η Κομισιόν θα αποκαλύψει το σχέδιο για τον επόμενο επταετή προϋπολογισμό της Ένωσης, ο οποίος περιλαμβάνει κοινές δαπάνες άνω του 1 τρισεκατομμυρίου ευρώ και απαιτεί ομόφωνη έγκριση από όλα τα 27 κράτη μέλη.

Αυτή η σημαντική μεταρρύθμιση περιλαμβάνει τη συγχώνευση εκατοντάδων υφιστάμενων προγραμμάτων χρηματοδότησης (κυρίως των 392 δισεκατομμυρίων ευρώ για την περιφερειακή ανάπτυξη και των 387 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη γεωργία στο τρέχον δημοσιονομικό πλαίσιο) σε ένα ενιαίο σχέδιο ανά χώρα.Εκτός από την αναδιάρθρωση του τρόπου κατανομής των πόρων μεταξύ κρατών μελών, η νέα στρατηγική παρέχει μεγαλύτερη ευελιξία στις χώρες όσον αφορά τις δαπάνες τους, επιτρέποντας τους να μεταφέρουν πόρους από τομείς όπως η περιφερειακή ανάπτυξη προς την άμυνα.

«Η ύπαρξη ενός ενιαίου “φακέλου” για κάθε κράτος μέλος θα διασφαλίσει την αποτελεσματική και ευέλικτη κατανομή της χρηματοδότησης σε διάφορους τομείς πολιτικής, επιτρέποντας στα κράτη μέλη να ανταποκριθούν σε νέες προτεραιότητες όπως οι αμυντικές δυνατότητες ή η ετοιμότητα», σημειώνεται σε διαρροή που αποκάλυψαν οι Financial Times. Ο υπολογισμός του μεγέθους αυτού του εθνικού «φακέλου» θα γίνεται μέσω ενός νέου περίπλοκου τύπου που αναθεωρεί σημαντικά τα κριτήρια κατανομής των κονδυλίων.

Το νέο σύστημα διαφοροποιεί επίσης την κατανομή των λεγόμενων κονδυλίων συνοχής,αφαιρώντας τις μέχρι τώρα κατηγορίες περιοχών βάσει του επιπέδου ανάπτυξής τους. Σύμφωνα με τη Ρόμι Χανσούν, ερευνήτρια στο Κέντρο Ζακ Ντελόρ στο Βερολίνο: «Οι φτωχότερες χώρες θα ωφεληθούν περισσότερο εις βάρος πλουσιότερων χωρών με φτωχές περιοχές όπως είναι κυρίως η Γαλλία αλλά επίσης κατά κάποιο τρόπο η Ισπανία και η Γερμανία».

Επιπλέον, στόχος της Επιτροπής είναι να μειώσει τις ανισότητες στον αγροτικό τομέα εξομαλύνοντας τις διαφορές στη χρηματοδότηση ανά εκτάριο μεταξύ παλαιών και νέων κρατών μελών. «Οι χώρες με εκτενείς γεωργικές εκτάσεις αλλά σχετικά χαμηλές επιδοτήσεις ανά εκτάριο – σχεδόν όλες οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης – θα είναι οι κύριοι ωφελούμενοι», πρόσθεσε η Χανσούν.

Αξιοσημείωτο είναι ότι υπό τις νέες αλλαγές χώρες που λαμβάνουν σημαντικά ποσά τόσο από τα περιφερειακά όσο και από τα γεωργικά κονδύλια – όπως Γαλλία και Ιταλία – ενδέχεται να χάσουν μέρος των περιφερειακών πόρων καθώς οι άμεσες αγροτικές επιδοτήσεις παραμένουν προστατευμένες. Το νέο σύστημα επικεντρώνει επίσης επενδύσεις στην εξωτερική ασφάλεια κάτι που ευνοεί χώρες στα σύνορα με Λευκορωσία και Ρωσία όπως αυτές στη Βαλτική περιοχή καθώς επίσης Πολωνία και Φινλανδία αλλά κι εκείνες που αντιμετωπίζουν μεγάλες μεταναστευτικές πιέσεις όπως Μάλτα κι Ελλάδα.

Ωστόσο αυτή η στροφή πόρων προς Ανατολή πιθανώς θα έχει όρια καθώς κάθε εθνικός «φάκελος» δεν μπορεί να είναι χαμηλότερος από το 80% ούτε υψηλότερος από το 105% της τρέχουσας κατανομής σύμφωνα πάντα με το προσχέδιο που διέρρευσε στους FT.

Η ιδέα δημιουργίας ενός ενιαίου «φακέλου» έχει προκαλέσει αντιδράσεις στους υπάρχοντες δικαιούχους αυτών των κονδυλίων ιδιαίτερα στις τοπικές κι περιφερειακές αρχές που παραδοσιακά ήταν οι κύριοι αποδέκτες αυτών των χρημάτων συνοχής. Η Κάτα Τούτο πρόεδρος της Επιτροπής Περιφερειών δήλωσε στους FT ότι αυτή η πρόταση μπορεί τελικά να εξελιχθεί σε «ένα υπερβολικά περίπλοκο τρόπο για μια λευκή επιταγή προς τις εθνικές κυβερνήσεις».