Ολοκλήρωση Επεξεργασίας Νομοσχεδίου για την Ποινική Δικονομία

Η πρώτη επεξεργασία του νομοσχεδίου που αφορά την ποινική δικονομία ολοκληρώθηκε στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής. Ο υφυπουργός Δικαιοσύνης, Γιάννης Μπούγας, δήλωσε ότι η ηγεσία του υπουργείου είναι ανοιχτή σε προτάσεις από κόμματα και φορείς και θα προχωρήσει σε βελτιώσεις. Κάλεσε τα πολιτικά κόμματα να υποστηρίξουν μια θεσμική παρέμβαση που θα αναβαθμίσει ποιοτικά και θα επιταχύνει την απονομή της δικαιοσύνης χωρίς εκπτώσεις.

Από την πλευρά της αντιπολίτευσης,εκφράστηκαν σοβαρές αμφιβολίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα του νομοσχεδίου καθώς και τους στόχους του. Ο κ. Μπούγας χαρακτήρισε το νομοσχέδιο «μεγάλης σημασίας θεσμική μεταρρύθμιση», ενταγμένη σε ένα συνολικό σχέδιο για τη σύγχρονη οργάνωση και λειτουργία της ελληνικής δικαιοσύνης.

Επιπλέον, ο υφυπουργός κατηγόρησε την αντιπολίτευση για «μονότονη πολιτική» χωρίς να καταθέτει εναλλακτικές προτάσεις. Ανέφερε ότι «μετά τη ψήφο του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας», μέχρι το τέλος του έτους θα κατατεθεί ο κώδικας εναλλακτικής επίλυσης διαφορών.

«Όταν απαιτούνται 1400 ημέρες για να εκδοθεί μια τελική απόφαση στο μεγαλύτερο δικαστήριο της χώρας,η κυβέρνηση δεν μπορεί να παραμένει απαθής»,τόνισε ο υφυπουργός. Υπογράμμισε ότι όταν οι ρυθμοί απονομής δικαιοσύνης είναι οι πιο αργοί στην Ευρώπη, δεν μπορεί η απάντηση της αντιπολίτευσης να είναι «να αφήσουμε τα πράγματα ως έχουν».

Σημαντικές Τομές στο Νομοσχέδιο

• Καθορισμός δικάσιμου: Με την κατάθεση ενός δικογράφου προσδιορίζεται άμεσα ημερομηνία δίκης.
• Ψηφιακός φάκελος: Θα δημιουργείται με την κατάθεση εισαγωγικού δικογράφου ώστε οι διάδικοι να έχουν πρόσβαση στα στοιχεία μέσω ψηφιακής πλατφόρμας χωρίς καθυστερήσεις.
• Διάταξη για τυπικές πλημμέλειες: Για πρώτη φορά στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας προβλέπεται ότι ο δικαστής μπορεί να ενημερώνει τους διαδίκους σχετικά με τυχόν τυπικές πλημμέλειες στην αγωγή τους.

“Καμία έκπτωση στα διαδικαστικά δικαιώματα των διαδίκων δεν επέρχεται”, διευκρίνισε ο κ. Μπούγας προσθέτοντας πως αν κάποιος διάδικος προκαλεί καθυστέρηση στη διαδικασία τότε ενδέχεται να αντιμετωπίσει ποινές που σχετίζονται με τα έξοδα των διαδικασιών.

Aξιολόγησε επίσης ως “καινοτομία” τις αποκλειστικές προθεσμίες τόσο για τους διαδίκους όσο και για το δικαστήριο, τονίζοντας πως αυτό συμβάλλει στη βελτίωση των συνθηκών απονομής δικαιοσύνης.

Tρέχουσα Κατάσταση

Mε βάση τις ισχύουσες πρακτικές σήμερα οι ισχυροί παίκτες όπως τράπεζες ή funds χρησιμοποιούν ρήτρες που περιορίζουν τη δυνατότητα επιλογής τόπου διεξαγωγής των υποθέσεων υπέρ συγκεκριμένων περιοχών όπως η Αθήνα.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολλοί πολίτες σε άλλες περιοχές όπως η Κρήτη ή ο Έβρος να αναγκάζονται να ταξιδεύουν μακριά από τον τόπο κατοικίας τους ώστε να συμμετάσχουν στις διαδικασίες.
Με τις νέες ρυθμίσεις αυτό αλλάζει καθώς πλέον οι υποθέσεις μπορούν ν’ αρχίζουν εκεί όπου υπάρχει υποκατάστημα ή γραφείο αντίστοιχα.

Eπιπλέον στο άρθρο 954 παρέχεται δυνατότητα διόρθωσης αποφάσεων υπό συγκεκριμένες συνθήκες ώστε οι αποφάσεις αυτές ν’ εκδίδονται χωρίς πίεση χρόνου.
Ο κ. Μπούγας ανέφερε πως όλες αυτές οι εγγυήσεις οδηγούν σε ταχεία εκδίκαση διαφορών ενώ παράλληλα μειώνουν τις περιπτώσεις αναγκαστικών εκτελέσεων μόνο στις ουσιαστικές πλημμέλειες που σχετίζονται με τη διαδικασία αυτή.

Aποτελέσματα Προηγούμενων Μεταρρυθμίσεων

O κ. Μπούγας υπεραμύνθηκε επίσης προηγούμενων μεταρρυθμίσεων στον δικαστικό χάρτη σημειώνοντας σημαντική πρόοδο στους δείκτες λειτουργικότητας των υπηρεσιών.
«Πριν από τον νέο χάρτη το ποσοστό εκκαθάρισης ήταν μόλις 89% ενώ τώρα έχει φθάσει το 94%. Παράλληλα o χρόνος έκδοσης αποφάσεων έχει μειωθεί σημαντικά» κατέληξε.

Βελτίωση και Εκσυγχρονισμός της Δικαιοσύνης στη Χώρα

Η πορεία προς την αναβάθμιση και την αποτελεσματικότητα της δικαστικής διαδικασίας στην Ελλάδα είναι πλέον εμφανής. Στο Πρωτοδικείο Αθηνών, το ποσοστό εκκαθάρισης πριν από την εφαρμογή του δικαστικού χάρτη ήταν 87,5%. Μετά την εισαγωγή του νέου συστήματος, αυτό το ποσοστό αυξήθηκε κατά 14,9%, φτάνοντας στο εντυπωσιακό 101% σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ο χρόνος που απαιτείται για να εκδικαστούν οι υποθέσεις μειώθηκε από 1.870,7 ημέρες σε μόλις 1.362 ημέρες, σημειώνοντας μια μείωση περίπου 27%.

Σημαντική πρόοδος παρατηρείται και στο Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης: το ποσοστό εκκαθάρισης ανέβηκε από το 88,6% στο 104%, ενώ ο χρόνος εκδίκασης υποθέσεων μειώθηκε από τις 332,6 ημέρες στις 252,9 ημέρες. Αυτή η εξέλιξη είναι κρίσιμη καθώς αφορά τη διαδικασία προσωρινής δικαστικής προστασίας: πριν τον νέο χάρτη οι προσωρινές διαταγές απαιτούσαν έως και 15 ημέρες για να προσδιοριστούν ενώ τώρα δικάζονται μέσα σε μόλις δύο ημέρες.

Σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας για το ποινικό τμήμα του Πρωτοδικείου Αθηνών, υπήρξε αύξηση κατά 47% στον αριθμό των υποθέσεων που εισήχθησαν απευθείας στα ακροατήρια και αύξηση κατά 24% στις υποθέσεις που έχουν ήδη εκδικαστεί.

“Αυτά είναι αποδεδειγμένα και με στοιχεία, όχι με αίσθηση.”

Ο δικαστικός χάρτης έχει αποδώσει καρπούς παρά τις αντιδράσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης που τον καταψήφισαν επιμένοντας σε ένα παλαιό σύστημα οργάνωσης της ελληνικής δικαιοσύνης. Υπάρχει πεποίθηση ότι μέσω άλλων μέτρων όπως η ψηφιοποίηση θα μπορέσουμε να επιτύχουμε χρόνους ανάλογους με εκείνους άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Απαντήσεις στις Κριτικές

Ο υφυπουργός Δικαιοσύνης αντέτεινε ότι οι επικρίσεις σχετικά με τη διάταξη για τις εργατικές διαφορές δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα: “Για μια εργατική διαφορά ύψους μέχρι και πενήντα χιλιάδες ευρώ,” είπε “ο εργαζόμενος δεν είναι αυτός που προσφεύγει στον Άρειο Πάγο αλλά ο εργοδότης.”

Θέσεις Αντιπολίτευσης

Η γενική εισηγήτρια του ΠΑΣΟΚ κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι αντί να προστατεύει τους πολίτες λειτουργεί ως γρανάζι των χρηματοδοτικών οργανισμών. Επίσης τόνισε πως τα δομικά προβλήματα στη δικαιοσύνη παραμένουν άλυτα παρά τις αλλαγές στους κώδικες.

“Το νομοσχέδιο περιορίζει τους λόγους ανακοπής,” πρόσθεσε η κ. Λιακούλη “και μεταφέρει αρμοδιότητες στους συμβολαιογράφους χωρίς να λαμβάνει υπόψη τα συμφέροντα των πολιτών.”

“Οι αλλαγές αυτές έρχονται χωρίς ουσιαστική διαβούλευση,”

KKE & Ελληνική Λύση

“Κατά του βαθειά αντιδραστικού νομοσχεδίου”

“Οι προτεινόμενες αλλαγές πλήττουν την ασφάλεια δικαίου”

Δικαιοσύνη και Πολιτική Παρέμβαση

Δεν αντιτιθέμεθα στην πρόοδο ή την επιτάχυνση των διαδικασιών, αλλά στην προσχηματική ταχύτητα που μετατρέπει τη δικαιοσύνη σε μια ιδιωτική υπηρεσία, καθιστώντας τον πολίτη θύμα.Η απονομή της δικαιοσύνης αποτελεί θεμελιώδη πυλώνα της δημοκρατίας μας και δεν πρέπει να παραδίδεται στα ιδιωτικά συμφέροντα», δήλωσε ο Δημήτρης Τζανακόπουλος, ειδικός αγορητής της Νέας Αριστεράς.

Ο κ. Τζανακόπουλος χαρακτήρισε «πλήρως αποτυχημένη» την πολιτική του υπουργείου Δικαιοσύνης, υπογραμμίζοντας ότι «οι πραγματικοί στόχοι της κυβέρνησης είναι η επιτάχυνση της δικαιοσύνης για συγκεκριμένες οικονομικές και κοινωνικές δυνάμεις, κυρίως για μεγάλες επιχειρήσεις ή για περιπτώσεις που αφορούν σημαντικές διαφορές». Σημείωσε επίσης ότι «για τις εργατικές διαφορές και τα λαϊκά στρώματα υπάρχει πλήρης αδιαφορία».

Αναφέρθηκε σε έρευνα που δείχνει ότι «πάνω από το 75% των πολιτών δηλώνει ότι δεν έχει καμία εμπιστοσύνη στην ελληνική δικαιοσύνη», προσθέτοντας πως η δικαστική λειτουργία έχει απαξιωθεί πλήρως με την κυβέρνηση να διατηρεί προνομιακές σχέσεις με την ηγεσία της.

«Η πρόσβαση στη δικαιοσύνη γίνεται ολοένα πιο κοστοβόρα για τη μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού λόγω περιορισμών στη διαδικασία», τόνισε. Ο κ. Τζανακόπουλος επεσήμανε: «Η κατάσταση είναι δραματική· η κυβέρνηση έχει αποτύχει παταγωδώς.Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο νέος δικαστικός χάρτης που δεν έχει φέρει κανένα αποτέλεσμα στον πρώτο χρόνο εφαρμογής του». Σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες, οι χρόνοι έκδοσης αποφάσεων το 2023 ανέρχονται σε 1400 ημέρες στην Ελλάδα μετά από έξι χρόνια κυβερνήσεως ΝΔ.

Στο ποινικό δίκαιο αναφέρθηκε πως οι αυστηρότερες ποινές και η μηδενική ανοχή θα οδηγούσαν σε μείωση εγκληματικότητας· ωστόσο παρατηρείται αύξηση των φυλακίσεων τόσο ώστε οι φύλακες στις φυλακές Άμφισσας και Κέρκυρας ζήτησαν να μην γίνονται πλέον μεταφορές κρατουμένων λόγω υπερφόρτωσης.

“Πρόκειται για ένα νομοσχέδιο-τερατούργημα”, είπε ο κ. Τζανακόπουλος, “χωρίς καμία προστασία στους ανθρώπους που υπόκεινται σε διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης”. Υπογράμμισε επίσης την απελευθέρωση πλειστηριασμών καθώς και τη δημιουργία μιας διπλής ταχύτητας στη δικαιοδοσία.

Η Ελένη Καραγεωργοπούλου από την Πλεύση Ελευθερίας ανέφερε πως “αυτή είναι άλλη μια παρέμβαση στον ποινικό κώδικα που αλλοιώνει τον τρόπο αναγκαστικής εκτέλεσης”.Σχολιάζοντας τον υπουργό Δικαιοσύνης είπε: “Δεν μας ξενίζει αυτός ο επιδεικτικός αμοραλισμός”. Η χρόνια υποστελέχωση αποτελεί σοβαρή παθογένεια στο ελληνικό σύστημα απονομής δικ justice; οι υπάλληλοι καταρρέουν κάτω από αφόρητες πιέσεις χωρίς παράλληλη στήριξη ή μεταρρύθμιση.

“Η επιτάχυνση πρέπει να γίνει με ποιοτικά κριτήρια”, τόνισε η κα Καραγεωργοπούλου εστιάζοντας στις αλλαγές στην αναγκαστική εκτέλεση: “Ο οφειλέτης χάνει το δικαίωμα πρόσβασης στη δικαιοδοσία όταν λάβει δεύτερη φορά τη διαταγή πληρωμής”. Αντίστοιχα σημείωσε πως δεν παρέχεται πλέον καμία βοήθεια στον οφειλέτη ενώ υπάρχει φόβος καταστρατήγησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τράπεζες και funds.

Tέλος, ο εισηγητής της ΝΔ Ελευθέριος Κτιστάκης μίλησε για απαραίτητες στοχευμένες νομοθετικές παρεμβάσεις: “Το νομοσχέδιο αυτό προσαρμόζει διατάξεις ανέγγιχτες επί δεκαετίες στις σύγχρονες απαιτήσεις καθώς επίσης συμβάλλει σημαντικά στην αποσυμφόρηση των αιθουσών των δικαστηρίων”.